Koordynacja zabezpieczenia społecznego
W związku ze swobodą przepływy osób i usług w Unii Europejskiej, szczególnie istotne jest zapewnienie osobom przemieszczającym się pomiędzy państwami właściwego zabezpieczenia społecznego, niezależnie od miejsca pobytu. Z tego względu, powstały przepisy, koordynujące systemy zabezpieczenia społecznego w poszczególnych państwach.
Przepisy te są zawarte w umowach międzynarodowych (zawieranych pomiędzy poszczególnymi państwami) oraz aktach prawnych Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej takich jak: Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71, Rozporządzenie Rady (EWG) nr 574/72, Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego Rady (WE) 883/2004, Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego Rady (WE) 987/2009. Dwa ostatnie dokumenty weszły w życie stosunkowo niedawno, 1 maja 2010 r. i wprowadziły do systemu koordynacji szereg istotnych reform (zobacz też: A1/E101). Pozostałe są stosowane tylko w ograniczonym zakresie.Wszystkie te przepisy są oparte na 4 fundamentalnych zasadach:
- Zasada równego traktowania przy stosowaniu przepisów z zakresu zabezpieczenia społecznego (zakaz dyskryminacji)
- Zasada jedności stosowanego ustawodawstwa (osoba ubezpieczona może nie może być jednocześnie objęta ubezpieczeniem w kilku państwach, ale musi być ubezpieczona co najmniej w jednym z nich)
- Zasada zachowania praw nabytych oraz w trakcie nabywania (świadczenia z tytułu zabezpieczenia społecznego nabyte w jednym państwie co do zasady nie zostają utracone w przypadku zmiany miejsca zamieszkania)
- Zasada sumowania okresów ubezpieczenia (ustalając prawo do świadczeń z zabezpieczenia społecznego bierze się pod uwagę również okresy ubezpieczenia w innych państwach).
Koordynacją są objęte nie tylko kraje należące do Unii Europejskiej (Austria, Belgia, Bułgaria, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Włochy, Zjednoczone Królestwo, Łotwa), ale również Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Liechtenstein, Norwegia, Islandia) oraz Szwajcaria.